中国海域头足类物种多样性
- 1、下载文档前请自行甄别文档内容的完整性,平台不提供额外的编辑、内容补充、找答案等附加服务。
- 2、"仅部分预览"的文档,不可在线预览部分如存在完整性等问题,可反馈申请退款(可完整预览的文档不适用该条件!)。
- 3、如文档侵犯您的权益,请联系客服反馈,我们会尽快为您处理(人工客服工作时间:9:00-18:30)。
第53卷 第9期 2023年9月
中国海洋大学学报
P E R I O D I C A L O F O C E A N U N I V E R S I T Y O F C H I N A
53(9):001~018
S e p
t .,2023综 述中国海域头足类物种多样性
❋
郑小东1,2
,吕玉晗1,2
,卢重成3
(1.海水养殖教育部重点实验室(中国海洋大学),山东青岛266003
;2.中国海洋大学海洋生物多样性与进化研究所,山东青岛266003
;3.维多利亚博物馆,澳大利亚墨尔本3001
)摘 要: 本文回顾了中国头足类物种多样性研究历史,
分析了头足类的种类组成㊁分布特点,结果显示中国海域头足类记录的有效现存种达154种,隶属于34科79属:鹦鹉螺目1科1属1种,乌贼目3科12属37种,闭眼鱿目1科4属13种,
开眼鱿目17科38属47种,八腕目8科20属51种,幽灵蛸目1科1属1种,未定目3科3属4种㊂渤海㊁黄海㊁东海和南海的头足类种类组成存在显著差异性,呈自北(渤海)向南(南海)逐渐增多的趋势:渤海9种,黄海15种,东海91种,南海140种㊂结合上述研究结果和国内外研究现状㊁发展趋势,对深入开展头足类多样性研究提出了建议㊂关键词: 头足类;物种多样性;种类组成;中国海
中图法分类号: Q 959.216 文献标志码: A 文章编号: 1672-5174(2023)09-001-18
D O I : 10.16441/j
.c n k i .h d x b .20220247引用格式: 郑小东,吕玉晗,卢重成.中国海域头足类物种多样性[J ].中国海洋大学学报(自然科学版),2023,53(9
):1-18.
Z h e n g X i a o d o n g ,L v Y u h a n ,L u C h u n g c h e n g .S p e c i e s d i v e r s i t y o f c e p h a l o p
o d s i n t h e C h i n a S e a s [J ].P e r i o d i c a l o f O c e a n U n i v e r s i t y o
f C h i n a ,2023,53(9):1-18. ❋ 基金项目:国家自然科学基金项目(32170536,31672257
)资助S u p p o r t e d b y
t h e N a t i o n a l N a t u r a l S c i e n c e F o u n d a t i o n o f C h i n a (32170536,31672257)收稿日期:2022-04-28;修订日期:2022-07-08
作者简介:郑小东(1971 ),男,教授,从事头足类分类与遗传多样性研究㊂E -m a i l :x d z h e n g
@o u c .e d u .c n 头足类动物隶属软体动物门(M o l l u s c a
)头足纲(C e p h a l o p o d a ),现生种类分为鹦鹉螺亚纲(N a u t i l o i d a )和鞘亚纲(C o l e o i d e a
),全部海水生活,世界各大洋均有分布[1
]㊂自亚里士多德以来,鹦鹉螺㊁乌贼㊁鱿鱼和章鱼等类群被国内外学者和普通大众密切关注㊂多数头
足类为1~2年生,
具有生长快㊁生活史短㊁经济价值高等特点,不仅是很有前途的海水养殖种类,而且在海洋
生态系统的食物链中占据着举足轻重的位置,是齿鲸㊁
金枪鱼等的重要食物的来源[2-5
]㊂在中国,从渤海㊁黄
海㊁东海至南海,从表层至深海,从潮间带㊁大陆架到大
陆坡均有头足类分布,且物种丰富[2
]㊂2022年中国头足类海洋捕捞产量约59.15万t ,其中乌贼12.97万t
,鱿鱼31.21万t ,章鱼11.00万t ,总捕捞量较2021年
略有增加(增幅1.02%)[6
]㊂作为生物进化的重要节点动物类群,头足类是研究无脊椎动物与脊椎动物间神
经进化的优秀材料,阐明多样性水平㊁明确其分布区域及区系特点对于中国海洋生物多样性研究㊁种质资源保护等均有重要意义㊂
中国关于头足类研究的最早文字记载可追溯到公
元一至二世纪的‘神农本草经“,明代的‘渔书“㊁‘闽中
海错疏“㊁‘本草纲目“以及沿海地方志均有头足类的记
载,如‘宁波府志“记载过头足类的形态和生活习性[2
]㊂中国现代头足类研究多集中于基础生物学㊁人工繁育
与增养殖㊁遗传多样性和渔业资源等方面[2,4,7-11
]㊂与其他动物类群相比,有关中国头足类物种多样性研究的
资料较为零散,研究进展迟缓㊂自十九世纪至二十世
纪初,G r a y [12]㊁S t e e n s t r u p [13]㊁B e r r y
[14-16]㊁R o b s o n [17-18
]㊁S a s a k i [19
]以及V o s s a n d W i l l i a m s o n [2
]等国外学者先后采集并报道了中国近海头足类物种,而我国学者从事头足类调查㊁区系分布以及分类等相关研究始于二十世纪三十年代㊂张玺等[21]对山东胶州湾及其附近海
域的头足类组成进行研究,报道了10种;
张玺等[22
]对中国北部沿海的头足类进行了重新梳理,记录5科9属
11种;
张玺等[23-24
]对中国近海十腕头足类也开展了系统调查与研究㊂董正之在1963年描述了中国近海头足类10科16属40种,1978年又报道了62种及其分
布[25-26]㊂童逸修[27
]列出了台湾地区十腕总目头足类8
科19属36种(
其中6种采自非台湾海域),李复雪[28
]记录台湾海峡头足类12科19属46种㊂董正之[2]
在‘中国动物志㊃软体动物门㊃头足纲“中系统描述了中
中国海洋大学学报2023年
国头足类24科43属79种㊂郑玉水[29]对东海的头足类的组成和分布进行研究,报道了20科69种;在此基础上,郑玉水[30]编写了中国海头足类目录,记录102种及其分布㊂L u[31]报道了台湾海域头足类14科28属64种,卢重成[32]更新了台湾海域物种名录,共29科60属93种㊂徐凤山[8]列出中国海域头足类30科62属125种㊂针对分类体系变化㊁同物异名㊁属名或科名改变,缺乏确切的分布记录等问题,L u等[33]和卢重成等[34]对中国头足类物种进行了系统梳理和修正,记录了35科69属134种,全面阐述了中国头足类物种多样性状况㊂
国外学者对世界各地(特别是太平洋分布)的头足类研究也为中国头足类物种情况提供了有价值的资料和佐证㊂奥谷喬司等[35]对日本大陆架和斜坡头足类资源进行了调查,记载了17科74种㊂2005 2014年间, F A O[36-38]出版了3部‘C e p h a l o p o d s o f t h e W o r l d“,记录了世界范围内已知头足类种类㊂奥谷喬司[39]记录了世界十腕类头足动物444种㊂N o r m a n等[40]根据已发表的文献资料对南中国海头足类组成和分布情况进行了归纳总结,记录了32科153种㊂N a b h i t a b h a t a等[41]报道了泰国周边海域头足类,记录了7目33科116种,与南中国海相比,泰国湾特有种类18种,隶属4目10科15属,这些研究对深入开展南海头足类研究具有较高的参考价值㊂
近年来,随着分子系统学在头足类研究领域的深入进展,头足纲分类体系以及物种分类地位也在发生着变化,一些新种和新记录种相继被报道[42-45]㊂基于L u等[33]和卢重成等[34]的基础,本文结合近十年的学术成果和科研文献更新了中国头足类名录,修订了疑难种属,阐述其多样性㊁地理分布等状况,并探讨了物种中文名的命名规则,希望能为中国乃至国际头足类物种库的完善做出贡献㊂
1材料与方法
物种名录整理更新的主要依据:‘C e p h a l o p o d s o f t h e W o r l d“㊁‘台湾产头足类动物图鉴“㊁‘中国动物志㊃软体动物门㊃头足纲“以及涉及到中国头足类的其他专著和期刊文献等(见表1)㊂本文对每个物种的拉丁学名的拼写㊁同种异名㊁属或科名和命名的有效性以及对已报道的分布记录逐一核实,同时将分布海区和参考文献出处均在名录中标出(见表1)㊂为进一步了解渤海㊁黄海㊁东海和南海头足类种类组成的差别和联系,利用D r a w V e e n D i a g r a m2.1.0绘制了韦恩图㊂此外,存疑种主要为没有凭证标本但在名录和文献中记录中国海有分布的种类和因标本质量不佳而无法准确鉴定的种类㊂未定种是在已有名录中有记载或本文第一作者的团队新采集㊁有凭证标本但尚未正式发表的种类㊂拉丁名待考证的物种或存疑种都在中国头足类名录(见表1)备注中加以说明㊂
头足类中文名主要参照董正之[2]㊁黄宗国[7]㊁徐凤山[8]㊁L u等[33]㊁卢重成等[34,46]研究㊂分类体系参考Y o u n g等[1]研究(见图1)㊂在此分类体系中,现生种头足纲分为鹦鹉螺亚纲和鞘亚纲,鞘亚纲包括八腕总目和十腕总目㊂八腕总目包括八腕目,分为两个类群:有须亚目(C i r r a t a)和无须亚目(I n c i r r a t a)㊂十腕总目包括开眼鱿目(O e g o p s i d a)㊁闭眼鱿目(M y o p s i d a)㊁乌贼目(S e p i o i d e a)和旋壳乌贼目(S e p i r u l i d a)㊂由于深海鱿科(B a t h y t e u t h i d a e)㊁栉鳍鱿科(C h t e n o p t e r y g i d a e)和微鳍乌贼科(I d i o s e p i i d a e)具有独特的形态特征,Y o u n g 等[1]将其从原来的分类体系中移出,暂归类为未定目,深海鱿科和栉鳍鱿科归类为深海鱿超科B a t h y t e u-t h o i d e a(见图1)㊂
2结果与讨论
2.1头足类物种中文名命名
中国海域广阔,文化多元,头足类中文名也多样化,存在大量俗名和地方名,但是,缺乏科学规范的中文名㊂不同研究人员经常对同一物种给予不同的名称,造成了中文名称使用混乱,不仅制约了科研工作,也阻碍了科普宣传㊂例如,将所有具十腕的头足类统称为 乌贼 ㊁ 鱿鱼 或 柔鱼 ,将具八腕的统称为 章鱼 或 蛸 ㊂为了让中文名能够准确反映其实际分类地位㊁物种学名的含义以及传统上中文文献的用法,本文参照L u等[33]和卢重成等[34]研究,将 乌贼 只限制于乌贼科种类(俗称墨鱼,具钙质内壳(即海螵蛸))㊂将开眼鱿目和闭眼鱿目种类的中文名采用 鱿 (俗称鱿鱼,具透明的几丁质内壳),因此本文将董正之[2]在‘中国动物志㊃软体动物门㊃头足纲“中的开眼亚目和闭眼亚目中带有 某某乌贼科㊁属或某某乌贼 的中文名统一改为 某某鱿科㊁属或鱿 ;尽管在中文术语中柔鱼隶属鱿类,由于60%以上的柔鱼科种类为中国重要经济物种,物种名的改动可能会导致混乱,故这一科仍然沿用以前的中文名称,柔鱼科种类均改为 某某柔鱼 ,不使用 某某乌贼 或 某某鱿鱼 ,例如柔鱼科鸢乌贼属鸢乌贼,改为鸢柔鱼属鸢柔鱼㊂此外, 耳乌贼 只限于耳乌贼科种类, 微鳍乌贼 仅用于微鳍乌贼科种类㊂采用这样的中文命名规范,易于识别头足类几大类群,还可细化渔业资源统计㊂
2.2头足类种类组成与多样性
本文得出中国头足类有效记录种154种,隶属34科79属㊂其中,八腕目物种丰富度最高,共有51种(8科20属);开眼鱿目和乌贼目次之,分别为47种(17科
2
9期
郑小东,等:中国海域头足类物种多样性
表1 中国头足类名录
T a b l e 1 L i s t o f c e p h a l o p
o d s i n C h i n a 学名S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p
e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s 渤海
B o h a i S e a 黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注N o t e
鹦鹉螺亚纲N a u t i l o i d e a A g
a s s i z ,1847 一㊁鹦鹉螺目N a u t i l i d a A g
a s s i z ,1847(一)鹦鹉螺科N a u t i l i d a e d e B l a i n v i l l e ,1825
1.鹦鹉螺属N a u t i l u s L i n n a e u s ,1758
(1)鹦鹉螺N a u t i l u s p o m p
i l i u s L i n n a e u s ,1758---
[25
]鞘亚纲C o l e o i d e a B a t h e r ,1888
十腕总目D e c a p o d i f o r m e s L e a c h ,1817 二㊁乌贼目S e p
i o i d e a N a e f ,1916(二)乌贼科S e p
i i d a e K e f e r s t e i n ,1866 2.乌贼属S e p
i a L i n n a e u s ,1758(2)针乌贼S e p
i a a c u l e a t a V a n H a s s e l t ,1835--
[29][19](3)安德里亚纳乌贼S e p
i a a n d r e a n a S t e e n s t r u p ,1875-[25][47][27](4)金斑乌贼S e p i a a u r e o m a c u l a t a O k u t a n i a n d H o r i k a w a ,1987--[48]-
(5)短穗乌贼S e p
i a b r e v i m a n a S t e e n s t r u p ,1875---
[49](6)金乌贼S e p
i a e s c u l e n t a H o y l e ,1885[25][25
][28][27](7)线腕乌贼S e p
i a f i l i b r a c h i a R e i d a n d L u ,2005---[50](8)叶足乌贼S e p i a f o l i o p
e z a O k u t a n i a n d T a g a w a ,1987---[31](9)叉尾乌贼S e p
i a f u r c a t a H o a n d L u ,2005---[42](10)燕尾乌贼S e p i a h i r u n d a H o a n d L u ,2005---[42](11)神户乌贼S e p
i a k o b i e n s i s H o y l e ,1885-
-[25][25](12)白斑乌贼S e p
i a l a t i m a n u s Q u o y a n d G a i m a r d ,1832--[29][25](S e p
i a h e r c u l e s )(13)长腕乌贼S e p i a l o n g i p
e s S a s a k i ,1913--[29][32](14)蛛形乌贼S e p i a l o r i g e r a W ül k e r ,1910--[8][8
](15)拟目乌贼S e p i a l y
c i
d a s G r a y ,1849--[28][51](S
e p
i a s u b a c u l e a t a )(16)佐佐木乌贼S e p
i a m a d o k a i A d a m ,1939--[25
](S e p i a r o b s o n i )[25
](S e p
i a r o b s o n i )(17)豹纹乌贼S e p
i a p a r d e x S a s a k i ,1913-
-
[31
][31](18)虎斑乌贼S e p
i a p h a r a o n i s E h r e n b e r g ,1831--
[29
][14
](S e p
i a f o r m o s a n a )[25
](S e p i a t i g r i s ,S e p
i a t o r o s a )(19)曲针乌贼S e p
i a r e c u r v i r o s t r a S t e e n s t r u p ,1875--
[28
][27
]3
中国海洋大学学报2023年
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(20)亚细腕乌贼S e p i a s u b t e n u i p e s O k u t a n i a n d H o r i k a w a,1987--[48]-
(21)细腕乌贼S e p i a t e n u i p e s S a s a k i,1929--[52][32]
(22)越南乌贼S e p i a v i e t n a m i c a K h r o m o v,1987---[49]
(23)沃氏乌贼S e p i a v o s s i K h r o m o v,1996---[20]
(S e p i a o m a n i) 3.无针乌贼属S e p i e l l a G r a y,1849
(24)尹纳无针乌贼S e p i e l l a i n e r m i s(V a n H a s s e l t[i n Fér u s s a c a n d
d O r b i g n y],1835)---[8]
(25)日本无针乌贼S e p i e l l a j a p o n i c a S a s a k i,1929
[25]
(S e p i e l l a
m a i n d r o n i)
[25]
(S e p i e l l a
m a i n d r o n i)
[25]
(S e p i e l l a
m a i n d r o n i)
[19]
4.后乌贼属M e t a s e p i a H o y l e,1885
(26)图氏后乌贼M e t a s e p i a t u l l b e r g i(A p p e l löf,1886)--[28][19]
(三)耳乌贼科S e p i o l i d a e L e a c h,1817
5.卢氏耳乌贼属L u s e p i o l a B e l l o,2020
(27)双喙卢氏耳乌贼L u s e p i o l a b i r o s t r a t a(S a s a k i,1918)
[25]
(S e p i o l a
b i r o s t r a t a)
[25]
(S e p i o l a
b i r o s t r a t a)
[28]
(S e p i o l a
b i r o s t r a t a)
[25]
(S e p i o l a
b i r o s t r a t a)
6.暗耳乌贼属I n i o t e u t h i s V e r r i l l,1881
(28)暗耳乌贼I n i o t e u t h i s j a p o n i c a(T i l e s i u s[i n Fér u s s a c a n d d O r b i g-
n y],1845)--[29][19]
(29)斑暗耳乌贼I n i o t e u t h i s m a c u l o s a G o o d r i c h,1896---[49] 7.四盘耳乌贼属E u p r y m n a S t e e n s t r u p,1887
(30)柏氏四盘耳乌贼E u p r y m n a b e r r y i S a s a k i,1929--[25][19]
(31)四盘耳乌贼E u p r y m n a m o r s e i(V e r r i l l,1881)[25][25]-[51]
8.南方僧头耳乌贼属A u s t r o r o s s i a B e r r y,1918
(32)双乳突南方僧头耳乌贼A u s t r o r o s s i a b i p a p i l l a t a(S a s a k i,1920)--
[52]
(R o s s i a
b i p a p i l l a t a)
[27]
(R o s s i a
b i p a p i l l a t a)
9.新僧头耳乌贼属N e o r o s s i a B o l e t z k y,1971
(33)新僧头耳乌贼N e o r o s s i a s p.---[53] 10.异耳乌贼属H e t e r o t e u t h i s G r a y,1849
(34)夏威夷异耳乌贼H e t e r o t e u t h i s h a w a i i e n s i s(B e r r y,1909)---[32]
(35)异耳乌贼H e t e r o t e u t h i s s p.---[53] 11.银带耳乌贼属S e p i o l i n a N a e f,1912
4
9期郑小东,等:中国海域头足类物种多样性
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(36)银带耳乌贼S e p i o l i n a n i p p o n e n s i s(B e r r y,1911)--[8][27] 12.盾牌耳乌贼属S t o l o t e u t h i s V e r r i l l,1881
(37)盾牌耳乌贼S t o l o t e u t h i s s p.---[53]
(四)拟耳乌贼科S e p i a d a r i i d a e F i s c h e r,1882
13.拟耳乌贼属S e p i a d a r i u m S t e e n s t r u p,1881
(38)寇氏拟耳乌贼S e p i a d a r i u m k o c h i i S t e e n s t r u p,1881--[25][13]三㊁闭眼鱿目M y o p s i d a N a e f,1916
(五)枪鱿科L o l i g i n i d a e L e s u e u r,1821
14.长枪鱿属H e t e r o l o l i g o N a t s u k a r i,1984
(39)长枪鱿H e t e r l o l i g o b l e e k e r i(K e f e r s t e i n,1866)-[28][28][28] 15.小枪鱿属L o l i o l u s S t e e n s t r u p,1856
(40)火枪鱿L o l i o l u s(N i p p o n o l o l i g o)b e k a(S a s a k i,1929)[28][28][28][19]
(41)日本枪鱿L o l i o l u s(N i p p o n o l o l i g o)j a p o n i c a(H o y l e,1885)[25][25][25][27]
(42)苏门答腊枪鱿L o l i o l u s(N i p p o n o l o l i g o)s u m a t r e n s i s(d O r b i g n y
[i n Fér u s s a c a n d d O r b i g n y],1835)--
[28]
(L o l i g o
k o b i e n s i s)
[25]
(L o l i g o
k o b i e n s i s)
(43)尤氏枪鱿L o l i o l u s(N i p p o n o l o l i g o)u y i i(W a k i y a a n d I s h i k a w a, 1921)--
[25]
(L o l i g o
t o g o i)
[25]
(L o l i g o t o g o i,
L o l i g o g o t o i)
16.拟乌贼属S e p i o t e u t h i s B l a i n v i l l e,1824
(44)莱氏拟乌贼S e p i o t e u t h i s l e s s o n i a n a d O r b i g n y,1826-[28][25][25] 17.尾枪鱿属U r o t e u t h i s R e h d e r,1945
(45)中国枪鱿U r o t e u t h i s(P h o t o l o l i g o)c h i n e n s i s(G r a y,1849)--[28][12]
(46)杜氏枪鱿U r o t e u t h i s(P h o t o l o l i g o)d u v a u c e l i i(d O r b i g n y[i n
Fér u s s a c a n d d O r b i g n y],1835)--[28]
[19] (L o l i g o o s h i m a i)
(47)剑尖枪鱿U r o t e u t h i s(P h o t o l o l i g o)e d u l i s(H o y l e,1885)-[26][28][51]
(48)诗博加枪鱿U r o t e u t h i s(P h o t o l o l i g o)s i b o g a e(A d a m,1954)--[29][54]
(49)辛加长枪鱿U r o t e u t h i s(P h o t o l o l i g o)s i n g h a l e n s i s(O r t m a n n,
1891)--[29][8]
(50)U r o t e u t h i s s p.1--本文-
5
中国海洋大学学报2023年
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(51)U r o t e u t h i s s p.2--本文-四㊁开眼鱿目O e g o p s i d a d O r b i g n y,1845
(六)鱼钩鱿科A n c i s t r o c h e i r i d a e P f e f f e r,1912
18.鱼钩鱿属A n c i s t r o c h e i r u s G r a y,1849
(52)鱼钩鱿A n c i s t r o c h e i r u s l e s u e u r i(d O r b i g n y,1842)---[32]
(七)臂鱿科B r a c h i o t e u t h i d a e P f e f f e r,1908
19.臂鱿属B r a c h i o t e u t h i s V e r r i l l,1881
(53)里氏臂鱿B r a c h i o t e u t h i s r i i s e i(S t e e n s t r u p,1882)--[55][55]
(八)手鱿科C h i r o t e u t h i d a e G r a y,1849
20.手鱿属C h i r o t e u t h i s d O r b i g n y[i n Fér u s s a c a n d d O r b i g n y],1841
(54)皮氏手鱿C h i r o t e u t h i s p i c t e t i J o u b i n,1894--
[52]
(C h i r o t e u t h i s
i m p e r a t o r)
[56]
(C h i r o t e u t h i s
i m p e r a t o r)
21.双鳍鱿属G r i m a l d i t e u t h i s J o u b i n,1898
(55)葛氏双鳍鱿G r i m a l d i t e u t h i s b o n p l a n d i(V e r a n y,1839)---[32]
(九)小头鱿科C r a n c h i i d a e P r o s c h,1847
22.深海奇鱿属B a t h o t h a u m a C h u n,1906
(56)深海奇鱿B a t h o t h a u m a l y r o mm a C h u n,1906---[32] 23.小头鱿属C r a n c h i a L e a c h,1817
(57)小头鱿C r a n c h i a s c a b r a L e a c h,1817--[48][2] 24.纺锤鱿属L i o c r a n c h i a P f e f f e r,1884
(58)雷因氏纺锤鱿L i o c r a n c h i a r e i n h a r d t i i(S t e e n s t r u p,1856)--[29][57]
(59)瓦尔迪瓦纺锤鱿L i o c r a n c h i a v a l d i v i a e C h u n,1910---[32] 25.塔鱿属L e a c h i a L e s u e u r,1821
(60)太平洋塔鱿L e a c h i a p a c i f i c a(I s s e l,1908)--[2][32] 26.孔雀鱿属T a o n i u s S t e e n s t r u p,1861
(61)针孔雀鱿T a o n i u s b e l o n e(C h u n,1906)--
[52]
(T a o n i u s
p a v o)
[2]
(T a o n i u s
p a v o)
27.巨小头鱿属M e g a l o c r a n c h i a P f e f f e r,1884 6
9期郑小东,等:中国海域头足类物种多样性
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(62)巨小头鱿M e g a l o c r a n c h i a m a x i m a P f e f f e r,1884---
[53] (M e g a l o c r a n c h i a a b y s s i c o l a)
28.履眼鱿属S a n d a l o p s C h u n,1906
(63)履眼鱿S a n d a l o p s m e l a n c h o l i c u s C h u n,1906---[56]
(十)圆鳍鱿科C y c l o t e u t h i d a e N a e f,1923
29.圆盘鳍鱿属D i s c o t e u t h i s Y o u n g a n d R o p e r,1969
(64)盘鳍鱿D i s c o t e u t h i s d i s c u s Y o u n g a n d R o p e r,1969---[53] (十一)武装鱿科E n o p l o t e u t h i d a e P f e f f e r,1900
30.武装鱿属E n o p l o t e u t h i s d O r b i g n y,1842
(65)昆氏武装鱿E n o p l o t e u t h i s c h u n i I s h i k a w a,1914--[52][55] 31.钩腕鱿属A b r a l i a G r a y,1849
(66)安达曼钩腕鱿A b r a l i a a n d a m a n i c a G o o d r i c h,1896--[52][55]
(67)星斑钩腕鱿A b r a l i a a s t r o s t i c t a B e r r y,1909---[31]
(68)多钩钩腕鱿A b r a l i a m u l t i h a m a t a S a s a k i,1929--[25][19]
(69)相似钩腕鱿A b r a l i a s i m i l i s O k u t a n i a n d T s u c h i y a,1987---[32] 32.小钩腕鱿属A b r a l i o p s i s J o u b i n,1896
(70)线纹小钩腕鱿A b r a l i o p s i s l i n e a t a(G o o d r i c h,1896)---[31] 33.萤鱿属W a t a s e n i a I s h i k a w a,1914
(71)萤鱿W a t a s e n i a s c i n t i l l a n s(B e r r y,1911)---[58] (十二)手钩鱿科G o n a t i d a e H o y l e,1886
34.拟手钩鱿属G o n a t o p s i s S a s a k i,1920
(72)八腕拟手钩鱿G o n a t o p s i s o c t o p e d a t u s S a s a k i,1920--[32]-(十三)帆鱿科H i s t i o t e u t h i d a e V e r r i l l,1881
35.帆鱿属H i s t i o t e u t h i s d O r b i g n y,1841
(73)奇妙帆鱿H i s t i o t e u t h i s m i r a n d a(B e r r y,1918)---[53]
(74)珠鸡帆鱿H i s t i o t e u t h i s m e l e a g r o t e u t h i s(C h u n,1910)--[52][53]
(75)太平洋帆鱿H i s t i o t e u t h i s p a c i f i c a(V o s s,1962)---[2]
36.相模帆鱿属S t i g m a t o t e u t h i s P f e f f e r,1900
(76)霍氏帆鱿S t i g m a t o t e u t h i s h o y l e i(G o o d r i c h,1896)--
[52]
(H i s t i o t e u t h i s
d o f l
e i n i)
[59]
(H i s t i o t e u t h i s
d o f l
e i n i)
拉丁名
待考证
7
中国海洋大学学报2023年
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(十四)光眼鱿科L y c o t e u t h i d a e P f e f f e r,1908
37.灯鱿属L a m p a d i o t e u t h i s B e r r y,1916
(77)灯鱿L a m p a d i o t e u t h i s m e g a l e i a B e r r y,1916---[53] (十五)鞭鱿科M a s t i g o t e u t h i d a e V e r r i l l,1881
38.独特鞭鱿属I d i o t e u t h i s S a s a k i,1916
(78)心鳍鞭鱿I d i o t e u t h i s c o r d i f o r m i s(C h u n,1908)---
[2] (M a s t i g o t e u t h i s c o r d i f o r m i s)
39.鞭鱿属M a s t i g o t e u t h i s V e r r i l l,1881
(79)(似)齿状鞭鱿M a s t i g o t e u t h i s c f.d e n t a t a H o y l e,1904---
[53]
(M a s t i g o t e u t h i s
s p.)
存疑种
(十六)八腕鱿科O c t o p o t e u t h i d a e B e r r y,1912
40.八腕鱿属O c t o p o t e u t h i s Rüp p e l l,1844
(80)八腕鱿O c t o p o t e u t h i s s i c u l a Rüp p e l l,1844---[26] (十七)柔鱼科O m m a s t r e p h i d a e S t e e n s t r u p,1857
41.柔鱼属O m m a s t r e p h e s d O r b i g n y,1835
(81)柔鱼O m m a s t r e p h e s b a r t r a m i i(L e s u e u r,1821)--[28][19] 42.鸢柔鱼属S t h e n o t e u t h i s V e r r i l l,1880
(82)鸢柔鱼S t h e n o t e u t h i s o u a l a n i e n s i s(L e s s o n,1830)--[28][19]
(83)S t h e n o t e u t h i s s p.---[53] 43.鸟柔鱼属O r n i t h o t e u t h i s O k a d a,1927
(84)鸟柔鱼O r n i t h o t e u t h i s v o l a t i l i s(S a s a k i,1915)--[52][31] 44.发光柔鱼属E u c l e o t e u t h i s B e r r y,1916
(85)发光柔鱼E u c l e o t e u t h i s l u m i n o s a(S a s a k i,1915)--[60][2] 45.褶柔鱼属T o d a r o d e s S t e e n s t r u p,1880
(86)太平洋褶柔鱼T o d a r o d e s p a c i f i c u s(S t e e n s t r u p,1880)-[28][25][54]
46.双柔鱼属N o t o t o d a r u s P f e f f e r,1912
(87)夏威夷双柔鱼N o t o t o d a r u s h a w a i i e n s i s(B e r r y,1912)--
[60]
(N o t o d a r u s
s l o a n i
p h i l i p p i n e n s i s)
[25]
8
9期郑小东,等:中国海域头足类物种多样性
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
47.短柔鱼属T o d a r o p s i s G i r a r d,1890
(88)短柔鱼T o d a r o p s i s e b l a n a e(B a l l,1841)---[53] 48.玻璃柔鱼属H y a l o t e u t h i s G r a y,1849
(89)深海玻璃柔鱼H y a l o t e u t h i s p e l a g i c a(B o s c,1802)--[29][53] (十八)爪鱿科O n y c h o t e u t h i d a e G r a y,1847
49.爪鱿属O n y c h o t e u t h i s L i c h t e n s t e i n,1818
(90)日本爪鱿O n y c h o t e u t h i s b o r e a l i j a p o n i c a O k a d a,1927--
[28]
(O n y c h o t e u t h i s
b a n k s i)
[28]
(O n y c h o t e u t h i s
b a n k s i)
50.拟爪鱿属O n y k i a L e s u e u r,1821
(91)加勒比拟爪鱿O n y k i a c a r r i b o e a L e s u e u r,1821--[61][27]
(92)龙氏拟爪鱿O n y k i a l o e n n b e r g i i(I s h i k a w a a n d W a k i y a,1914)--[2][2] (十九)角鳞鱿科P h o l i d o t e u t h i d a e A d a m,1950
51.角鳞鱿属P h o l i d o t e u t h i s A d a m,1950
(93)麦氏角鳞鱿P h o l i d o t e u t h i s m a s s y a e(P f e f f e r,1912)---
[53] (P h o l i d o t e u t h i s b o s c h m a i)
(二十)火鱿科P y r o t e u t h i d a e P f e f f e r,1912
52.火鱿属P y r o t e u t h i s H o y l e,1904
(94)火鱿P y r o t e u t h i s m a r g a r i t i f e r a(Rüp p e l l,1844)---[32] 53.翼鱿属P t e r y g i o t e u t h i s F i s c h e r,1896
(95)芽翼鱿P t e r y g i o t e u t h i s g e mm a t a C h u n,1908---[56]
(96)基氏翼鱿P t e r y g i o t e u t h i s g i a r d i F i s c h e r,1896--[55][55]
(二十一)菱鳍鱿科T h y s a n o t e u t h i d a e K e f e r s t e i n,1866
54.菱鳍鱿属T h y s a n o t e u t h i s T r o s c h e l,1857
(97)菱鳍鱿T h y s a n o t e u t h i s r h o m b u s T r o s c h e l,1857--[28][26,27] (二十二)大王鱿科A r c h i t e u t h i d a e P f e f f e r,1900
55.大王鱿属A r c h i t e u t h i s S t e e n s t r u p,1857
(98)大王鱿A r c h i t e u t h i s d u x S t e e n s t r u p,1857--[46]-
八腕总目O c t o p o d i f o r m e s B e r t h o l d a n d E n g e s e r,1987
五㊁八腕目O c t o p o d a L e a c h,1818
(二十三)面蛸科O p i s t h o t e u t h i d a e V e r r i l l1896
56.面蛸属O p i s t h o t e u t h i s V e r r i l l,1883
(99)扁面蛸O p i s t h o t e u t h i s d e p r e s s a I j i m a a n d I k e d a,1895--[52][2]
9
中国海洋大学学报2023年
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(100)阿氏面蛸O p i s t h o t e u t h i s a l b a t r o s s i(S a s a k i,1920)--
[52]
(S t a u r o t e u t h i s
a l
b a t r o s s i)
-
(101)东沙面蛸O p i s t h o t e u t h i s d o n g s h a e n s i s L u,2010---[62] (102)日本面蛸O p i s t h o t e u t h i s j a p o n i c a T a k i,1962--[32]-57.葛氏蛸属G r i m p o t e u t h i s R o b s o n,1932
(103)伞蛸G r i m p o t e u t h i s u m b e l l a t a(F i s c h e r,1884)---[59] (104)G r i m p o t e u t h i s s p.---本文58.卢氏蛸属L u t e u t h i s O S h e a,1999
(105)水试卢氏蛸L u t e u t h i s s h u i s h i O S h e a a n d L u,2002---[63] (二十四)单盘蛸科B o l i t a e n i d a e C h u n,1911
59.乍波蛸属J a p e t e l l a H o y l e,1885
(106)乍波蛸J a p e t e l l a d i a p h a n a H o y l e,1885---[2] 60.单盘蛸属B o l i t a e n a S t e e n s t r u p,1859
(107)单盘蛸B o l i t a e n a p y g m a e a(V e r r i l l,1884)---[32] (二十五)异夫蛸科A l l o p o s i d a e V e r r i l l,1881
61.异夫蛸属H a l i p h r o n S t e e n s t r u p,1859
(108)异夫蛸H a l i p h r o n a t l a n t i c u s S t e e n s t r u p,1861--
[26]
(A l l o p o s u s
m o l l i s)
[53]
(二十六)蛸(章鱼)科O c t o p o d i d a e d O r b i g n y,1840
62.拟蛸属A m p h i o c t o p u s F i s c h e r,1882
(109)砂蛸A m p h i o c t o p u s a e g i n a(G r a y,1849)--[48][20] (110)无环蛸A m p h i o c t o p u s e x a n n u l a t u s(N o r m a n,1993)---[31]
(111)短蛸A m p h i o c t o p u s f a n g s i a o(d O r b i g n y[i n Fér u s s a c a n d d O r-b i g n y],1839 1841)
[25]
(O c t o p u s
o c e l l a t u s)
[25]
(O c t o p u s
o c e l l a t u s)
[25]
(O c t o p u s
o c e l l a t u s)
[25]
(O c t o p u s
o c e l l a t u s)
(112)鹿儿岛蛸A m p h i o c t o p u s k a g o s h i m e n s i s(O r t m a n n,1888)--本文[32]
(113)条纹蛸A m p h i o c t o p u s m a r g i n a t u s(T a k i,1964)--
[48]
(O c t o p u s
s t r i o l a t u s)
[64]
(O c t o p u s
s t r i o l a t u s)
(114)卵蛸A m p h i o c t o p u s o v u l u m(S a s a k i,1917)--[25][25] 01
9期郑小东,等:中国海域头足类物种多样性
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(115)忽蛸A m p h i o c t o p u s n e g l e c t u s(N a t e e w a t h a n a a n d N o r m a n,1999)--[65]-(116)皇帝蛸A m p h i o c t o p u s r e x(N a t e e w a t h a n a a n d N o r m a n,1999)---[32]拉丁名
待考证63.深海蛸属B a t h y p o l y p u s G r i m p e,1921
(117)强壮深海蛸B a t h y p o l y p u s v a l i d u s(S a s a k i,1920)---[32][66]
64.丽蛸属C a l l i s t o c t o p u s T a k i,1964
(118)丽蛸C a l l i s t o c t o p u s o r n a t u s(G o u l d,1852)---
[26]
(C a l l i s t o c t o p u s a r a k a w a i)
(119)红蛸C a l l i s t o c t o p u s l u t e u s(S a s a k i,1929)--[28][19]
(120)无斑丽蛸C a l l i s t o c t o p u s a s p i l o s o m a t i s(N o r m a n,1993)---本文
(121)红须蛸C a l l i s t o c t o p u s x i a o h o n g x u Z h e n g,X u a n d L i,2022---[67]
(122)细腕蛸C a l l i s t o c t o p u s t e n u i p e s L i,X u a n d Z h e n g,2022---[68]
(123)腕斑丽蛸C a l l i s t o c t o p u s s p.1--本文本文
(124)秀长丽蛸C a l l i s t o c t o p u s s p.2--本文本文
(125)寡鳃丽蛸C a l l i s t o c t o p u s s p.3---本文65.小孔蛸属C i s t o p u s G r a y,1849
(126)中国小孔蛸C i s t o p u s c h i n e n s i s Z h e n g,L i n,L u a n d M a,2012--[44][44]
(127)台湾小孔蛸C i s t o p u s t a i w a n i c u s L i a o a n d L u,2009--本文[43] 66.豹纹蛸属H a p a l o c h l a e n a R o b s o n,1929
(128)(似)蓝纹蛸H a p a l o c h l a e n a c f.f a s c i a t a(H o y l e,1886)---[31]存疑种(129)(似)新月豹纹蛸H a p a l o c h l a e n a c f.l u n u l a t a(Q u o y a n d G a i m a r d,
1832)---[8]存疑种
(130)(似)小环豹纹蛸H a p a l o c h l a e n a c f.m a c u l o s a(H o y l e,1883)--
[25]
(O c t o p u s
f a c i a t u s)
[31]存疑种
(131)H a p a l o c h l a e n a s p.--本文-67.蛸属O c t o p u s C u v i e r,1798
(132)栗色蛸 O c t o p u s c o n i s p a d i c e u s(S a s a k i,1917)--卢重成
(U n p u b l i s h e d)
(133)蓝蛸O c t o p u s c y a n e a G r a y,1849--
[2]
(O c t o p u s
b i m a
c u l a t u s)
[19]
(P o l y p u s
m a r m o r a t u s)
(134)长蛸O c t o p u s m i n o r(S a s a k i,1920)
[25]
(O c t o p u s
v a r i a b i l i s)
[25]
(O c t o p u s
v a r i a b i l i s)
[25]
(O c t o p u s
v a r i a b i l i s)
[25]
(O c t o p u s
v a r i a b i l i s)
11
Copyright©博看网. All Rights Reserved.
中国海洋大学学报2023年
续表1
学名
S c i e n t i f i c n a m e
物种分布记录S p e c i e s d i s t r i b u t i o n r e c o r d s
渤海
B o h a i S e a
黄海
Y e l l o w S e a
东海
E a s t
C h i n a S e a
南海
S o u t h
C h i n a S e a
备注
N o t e
(135)南海蛸O c t o p u s n a n h a i e n s i s D o n g,1976---[64][66]拉丁名待考证
(136)大岛蛸O c t o p u s o s h i m a i(S a s a k i,1929)--[28][19][66]拉丁名待考证
(137)中华蛸O c t o p u s s i n e n s i s d O r b i g n y,1834-本文
[25]
(O c t o p u s
v u l g a r i s)
[19]
(P o l y p u s
v u l g a r i s)
(138)皱蛸 O c t o p u s w o l f i(Wül k e r,1913)---[69]存疑种68.左腕蛸属S c a e u r g u s T r o s c h e l,1857
(139)左腕蛸S c a e u r g u s p a t a g i a t u s B e r r y,1913---[32] 69.断腕蛸属A b d o p u s N o r m a n a n d F i n n,2001
(140)刺断腕蛸A b d o p u s a c u l e a t u s(d O r b i g n y[i n Fér u s s a c a n d d O r b i g-
n y],1834)---本文(141)广东蛸A b d o p u s g u a n g d o n g e n s i s(D o n g,1976)---[64][66]拉丁名待考证
(142)A b d o p u s s p.--本文本文70.奇妙蛸属T h a u m o c t o p u s N o r m a n a n d H o c h b e r g,2005
(143)拟态奇妙蛸T h a u m o c t o p u s m i m i c u s N o r m a n a n d H o c h b e r g,2005--本文-71.肠腕蛸属E n t e r o c t o p u s R o c h e b r u n e a n d M a b i l l e,1889
(144)肠腕蛸E n t e r o c t o p u s s p.--[46]
(二十七)水母蛸科A m p h i t r e t i d a e H o y l e,1886
72.水母蛸属A m p h i t r e t u s H o y l e,1885
(145)水母蛸A m p h i t r e t u s p e l a g i c u s H o y l e,1885--[52][8] (二十八)快蛸科O c y t h o i d a e G r a y,1849
73.快蛸属O c y t h o e R a f i n e s q u e,1814
(146)快蛸O c y t h o e t u b e r c u l a t a R a f i n e s q u e,1814--[48][2] (二十九)水孔蛸科T r e m o c t o p o d i d a e T r y o n,1879
74.水孔蛸属T r e m o c t o p u s D e l l e C h i a j e,1830
(147)印太水孔蛸T r e m o c t o p u s g r a c i l i s(S o u l e y e t,1852)--
[29]
(T r e m o c t o p u s
v i o l a c e u s)
[25]
(T r e m o c t o p u s
v i o l a c e u s)
(三十)船蛸科A r g o n a u t i d a e C a n t r a i n e,1841
75.船艄属A r g o n a u t a L i n n a e u s,1758
(148)船蛸A r g o n a u t a a r g o L i n n a e u s,1758--[52][25] 21
Copyright©博看网. All Rights Reserved.。