三字经(完整版)

《三字经》完整版全文带拼音rén zhī chūxìng běn shàn xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn 人之初性本善性相近习相远gǒu bú jiào xìng nǎi qiān jiào zhī dào guì yǐ zhuān苟不教性乃迁教之道贵以专xī mèng mǔzé lín chǔzǐ bù xuéduàn jī zhù昔孟母择邻处子不学断机杼dòu yān shān yǒu yì fāng jiāo wǔ zǐmíng jù yáng窦燕山有义方教五子名俱扬yǎng bú jiào fù zhī guòjiào bù yán shī zhī duò养不教父之过教不严师之惰zǐ bù xuéfēi suǒ yíyòu bù xuélǎo hé wéi子不学非所宜幼不学老何为yù bù zhuóbù chéng qìrén bù xuébù zhī yì玉不琢不成器人不学不知义wéi rén zǐfāng shào shíqīn shī yǒu xí lǐ yí为人子方少时亲师友习礼仪xiāng jiǔ líng néng wēn xíxiào yú qīn suǒ dāng zhí香九龄能温席孝于亲所当执róng sì suìnéng ràng lídì yú zhǎng yí xiān zhī融四岁能让梨弟于长宜先知shǒu xiào tìcì jiàn wén zhī mǒu shùshí mǒu wén 首孝悌次见闻知某数识某文yīér shíshíér bǎi bǎi ér qiān qiān ér wàn一而十十而百百而千千而万sān cái zhětiān dì rén sān guāng zhěrì yuè xīng 三才者天地人三光者日月星sān gāng zhějūn chén yìfù zǐ qīn fū fù shùn三纲者君臣义父子亲夫妇顺yuē chūn xiàyuē qiū dōng cǐ sì shíyùn bù qióng 曰春夏曰秋冬此四时运不穷yuē nán běi yuē xī dōng cǐ sì fāng yìng hū zhōng曰南北曰西东此四方应乎中yuē shuǐ huǒmù jīn tǔcǐ wǔ háng běn hū shù曰水火木金土此五行本乎数shí gān zhějiǎ zhì guǐshíèr zhīzǐ zhì hài十干者甲至癸十二支子至亥yuē huáng dào rì suǒ chán yuē chì dào dāng zhōng quán 曰黄道日所躔曰赤道当中权chì dào xiàwēn nuǎn jíwǒ zhōng huázài dōng běi赤道下温暖极我中华在东北hán yù jūn shuāng lù gǎi yòu gāo yuán zuǒ dà hǎi寒燠均霜露改右高原左大海yuē jiāng héyuē huái jìcǐ sì dúshuǐ zhī jì曰江河曰淮济此四渎水之纪yuē dài huásōng héng héng cǐ wǔ yuèshān zhī míng曰岱华嵩恒衡此五岳山之名gǔ jiǔ zhōu jīn gǎi zhìchēng xíng shěng sān shí wǔ古九州今改制称行省三十五yuē shì nóng yuē gōng shāng cǐ sì mín guó zhī liáng 曰士农曰工商此四民国之良yuē rén yìlǐ zhì xìn cǐ wǔ cháng bù róng wěn曰仁义礼智信此五常不容紊dì suǒ shēng yǒu cǎo mùcǐ zhí wùbiàn shuǐ lù地所生有草木此植物遍水陆yǒu chóng yúyǒu niǎo shòu cǐ dòng wùnéng fēi zǒu 有虫鱼有鸟兽此动物能飞走dào liáng shūmài shǔ jìcǐ liù gǔrén suǒ shí稻梁菽麦黍稷此六谷人所食mǎ niú yáng jī quǎn shǐcǐ liù chùrén suǒ sì马牛羊鸡犬豕此六畜人所饲yuē xǐ nùyuēāi jùài wù yùqī qíng jù曰喜怒曰哀惧爱恶欲七情俱qīng chì huáng jí hēi bái cǐ wǔ sèmù suǒ shí青赤黄及黑白此五色目所识suān kǔ gān jí xīn xián cǐ wǔ wèi kǒu suǒ hán酸苦甘及辛咸此五味口所含shān jiāo xiāng jí xīng xiǔcǐ wǔ xiùbí suǒ xiù膻焦香及腥朽此五臭鼻所嗅páo tǔ gémù shí jīn yǔ sī zhúnǎi bā yīn匏土革木石金与丝竹乃八音yuē píng shǎng yuē qù rùcǐ sì shēng yí tiáo xié曰平上曰去入此四声宜调协gāo zēng zǔfùér shēn shēn ér zǐzǐér sūn高曾祖父而身身而子子而孙zì zǐ sūn zhì xuán zēng nǎi jiǔ zúrén zhī lún自子孙至玄曾乃九族人之伦fù zǐēn fū fù cóng xiōng zé yǒu dì zé gōng父子恩夫妇从兄则友弟则恭zhǎng yòu xùyǒu yǔ péng jūn zé jìng chén zé zhōng长幼序友与朋君则敬臣则忠cǐ shí yìrén suǒ tóng ng shī xùwù wéi bèi此十义人所同当师叙勿违背zhǎn qí shuāi dà xiǎo gōng zhì sī máwǔ fù zhōng 斩齐衰大小功至缌麻五服终lǐ yuè shèyù shū shùgǔ liù yìjīn bù jù礼乐射御书数古六艺今不具wéi shū xuérén gòng zūn jì shí zìjiǎng shuō wén 惟书学人共遵既识字讲说文yǒu gǔ wén dà xiǎo zhuàn lì cǎo jìbù kě luàn有古文大小篆隶草继不可乱ruò guǎng xuéjù qí fán dàn lüè shuōnéng zhī yuán 若广学惧其繁但略说能知原fán xùn méng xū jiǎng jiūxiáng xùn gǔmíng jù dòu 凡训蒙须讲究详训诂明句读wéi xué zhěbì yǒu chūxiǎo xué zhōng zhì sì shū为学者必有初小学终至四书lún yǔ zhěèr shí piān qún dì zǐjì shàn yán论语者二十篇群弟子记善言mèng zǐ zhěqī piān zhǐjiǎng dào déshuō rén yì孟子者七篇止讲道德说仁义zuò zhōng yōng nǎi kǒng jízhōng bù piān yōng bù yì作中庸乃孔伋中不偏庸不易zuò dà xuénǎi zēng zǐzì xiū qízhì píng zhì作大学乃曾子自修齐至平治zhōng shū shúxiào jīng tōng rú liù jīng shǐ kě dú中书熟孝经通如六经始可读shī shū yìlǐ chūn qiūhào liù jīng dāng jiǎng qiú诗书易礼春秋号六经当讲求yǒu lián shān yǒu guī cáng yǒu zhōu yìsān yì xiáng 有连山有归藏有周易三易详yǒu diǎn móyǒu xùn gào yǒu shì mìng shū zhīào有典谟有训诰有誓命书之奥wǒ zhōu gōng zuò zhōu lǐzhù liù guān cún zhì tǐ我周公作周礼著六官存治体dà xiǎo dài zhù lǐ jìshù shèng yán lǐ yuè bèi大小戴注礼记述圣言礼乐备yǒu guó fēng yǒu yǎ sòng hào sì shīdāng fěng yǒng有国风有雅颂号四诗当讽咏shī jì wáng chūn qiū zuòyù bāo biǎn bié shàn è诗既亡春秋作寓褒贬别善恶sān zhuàn zhěyǒu gōng yáng yǒu zuǒ shìyǒu gǔ liáng 三传者有公羊有左氏有谷梁ěr yǎ zhěshàn biàn yán qiú jīng xùn cǐ mò xiān尔雅者善辨言求经训此莫先gǔ shèng zhùxiān xián zhuàn zhù shū bèi shí sān jīng 古圣著先贤传注疏备十三经zuǒ zhuàn wài yǒu guó yǔhé qún jīng shù shí wǔ左传外有国语合群经数十五jīng jì míng fāng dú zǐcuō qí yào jì qí shì经既明方读子撮其要记其事wǔ zǐ zhěyǒu xún yáng wén zhōng zǐjí lǎo zhuāng五子者有荀扬文中子及老庄jīng zǐ tōng dú zhū shǐkǎo shì xìzhī zhōng shǐ经子通读诸史考世系知终始zì xī nóng zhì huáng dìhào sān huáng zài shàng shì自羲农至黄帝号三皇在上世táng yǒu yúhào èr dìxiāng yī xùn chēng shèng shì唐有虞号二帝相揖逊称盛世xià yǒu yǔshāng yǒu tāng zhōu wén wǔchēng sān wáng 夏有禹商有汤周文武称三王xià chuán zǐjiā tiān xiàsì bǎi zǎi qiān xià shè夏传子家天下四百载迁夏社tāng fá xiàguó hào shāng liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng汤伐夏国号商六百载至纣亡zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ周武王始诛纣八百载最长久zhōu gòng héshǐ jì nián lì xuān yōu suì dōng qiān周共和始纪年历宣幽遂东迁zhōu dào shuāi wáng gāng zhuìchěng gān gēshàng yóu shuì周道衰王纲坠逞干戈尚游说shǐ chūn qiūzhōng zhàn guówǔ bà qiáng qī xióng chū始春秋终战国五霸强七雄出yíng qín shìshǐ jiān bìng chuán èr shìchǔ hàn zhēng嬴秦氏始兼并传二世楚汉争gāo zǔ xīng hàn yè jiàn zhì xiào píng wáng mǎng cuàn高祖兴汉业建至孝平王莽篡guāng wǔ xīng wéi dōng hàn sì bǎi nián zhōng yú xiàn光武兴为东汉四百年终于献wèi shǔ wúzhēng hàn dǐng hào sān guóqì liǎng jìn魏蜀吴争汉鼎号三国迄两晋sòng qí jìliáng chén chéng wéi nán cháo dū jīn líng 宋齐继梁陈承为南朝都金陵běi yuán wèi fēn dōng xīyǔ wén zhōu xīng gāo qí北元魏分东西宇文周兴高齐dài zhì suíyī tǔ yǔbù zài chuán shī tǒng xù迨至隋一土宇不再传失统绪táng gāo zǔqǐ yì shīchú suí luàn chuàng guó jī唐高祖起义师除隋乱创国基èr shí chuán sān bǎi zǎi liáng miè zhīguó nǎi gǎi二十传三百载梁灭之国乃改liáng táng jìn jí hàn zhōu chēng wǔ dài jiē yǒu yóu梁唐晋及汉周称五代皆有由zhào sòng xīng shòu zhōu shàn shí bā chuán nán běi hùn 赵宋兴受周禅十八传南北混liáo yǔ jīn jiē chēng dìyuán miè jīn jué sòng shì辽与金皆称帝元灭金绝宋世yú tú guǎng chāo qián dài jiǔ shí nián guó zuò fèi舆图广超前代九十年国祚废dài chéng zǔqiān yān jīng shí liù shìzhì chóng zhēn 迨成祖迁燕京十六世至崇祯quán yān sìkòu rú lín lǐ chuǎng chūshén qì fén权阉肆寇如林李闯出神器焚qīng shì zǔyīng jǐng mìng jìng sì fāng kè dà dìng清世祖膺景命靖四方克大定yóu kāng yōng lì qián jiāmín ān fùzhì jì kuā由康雍历乾嘉民安富治绩夸dào xián jiān biàn luàn qǐshǐ yīng fǎrǎo dū bǐ道咸间变乱起始英法扰都鄙tóng guāng hòu xuān tǒng ruòchuán jiǔ dìmǎn qīng mò同光后宣统弱传九帝满清殁gé mìng xīng fèi dì zhìlì xiàn fǎjiàn mín guó革命兴废帝制立宪法建民国gǔ jīn shǐquán zài zīzǎi zhì luàn zhī xīng shuāi古今史全在兹载治乱知兴衰shǐ suī fán dú yǒu cìshǐ jì yīhàn shūèr史虽繁读有次史记一汉书二hòu hàn sān guó zhì sìjiān zhèng jīng cān tōng jiàn后汉三国志四兼证经参通鉴《三字经》，是中国的传统启蒙教材。