出师表(标准注音版)修正版

师表

——《三国志·诸葛亮传》卷三十五

ch énli àng y án xi ān d ì chu àng y è w èi b àn ér zh ōng d ào b ēng c ú j īn ti ān xi à s ān 臣亮言：先帝 创 业未半而中道崩殂，今天下三 f ēn y ì zh ōu p í b ì c ǐ ch éng w ēi j í c ún w áng zh ī qi ū y ě r án sh ì w èi zh ī ch én b ú 分，益州疲弊，此诚危急存亡之秋也。然侍卫之臣不 zh ōng zh ì zh ī sh ì w àngsh ēn y ú w ài zh ě g ài zhu ī xi ān d ì zh ī sh ū

y ù

y ù 忠志之士忘身于外者，盖追先帝之殊遇，欲 b ào zh ī y ú b ì xi à y ě ch éng y í k āi zh āngsh èng t īng y ǐ gu āngxi ān d ì y í d é hu ī 报之于陛下也。诚宜开张 圣听，以光先帝遗德，恢 h óng zh ì sh ì zh ī q ì b ù y í w àng z ì f ěi b ó y ǐn y ù sh ī y ì y ǐ s āi zh ōng ji àn zh ī 弘志士之气，不宜妄自菲薄，引喻失义，以塞忠谏之 l ù y ě

路也。

g ōngzh ōng f ǔ zh ōng j ù w éi y ì t ǐ zh ì f á z āng p ǐ b ù y í y ìt óng ru ò 宫中府中，俱为一体，陟罚臧否，不宜异同。若 y ǒu zu ò ji ān f àn k ē j í w éi zh ōngsh àn zhě y í f ù y ǒu s ī l ùn q í x íngsh ǎng y ǐ zh āo b ì 有作奸犯科及为忠善者，宜付有司论其刑赏，以昭陛 xi à p íngm íng zh ī l ǐ b ù y í pi ān s ī sh ǐ n èi w ài y ì f ǎ y ě

下平明之理，不宜偏私，使内外异法也。

sh ìzh ōng sh ìl áng gu ō y ōu zh ī f èi y ī d ǒngy ǔn d ěng c ǐ ji ē li áng sh í zh ì 侍中侍郎郭攸之、费祎、董允等，此皆良实，志 l ǜ zh ōngch ún sh ì y ǐ xi ān d ì ji ǎn b á y ǐ w èi b ì xi à y ú y ǐ w éi g ōngzh ōng zh ī sh ì 虑忠纯，是以先帝简拔以遗陛下。愚以为宫中之事， sh ì w ú d à xi ǎo x ī y ǐ z ī zh ī r án h òu sh īx íng b ì n éng b ì b ǔ qu ē l òu y ǒu 事无大小，悉以咨之，然后施行，必能裨补阙漏，有

xi è y ú n èi 懈于内，

suǒ guǎng yì

所广益。

jiāng jūn xiàngchǒng xìngxíng shū jūn xiǎochàng jūn shìshì yòng yú xī rì

将军向宠，性行淑均，晓畅军事，试用于昔日，

xiān dì chēng zhīyuē néng shìyǐ zhòng yìjǔchǒng wéi dūyúyǐwéi yíngzhōng zhī先帝称之曰能，是以众议举宠为督。愚以为营中之

shìxīyǐzīzhībìnéng shǐ hángzhèn hémùyōu lièdésuǒ

事，悉以咨之，必能使行阵和睦，优劣得所。

qīn xián chén yuǎnxiǎo rén cǐ xiān hàn suǒ yǐ xīnglóng yěqīn xiǎo rén

亲贤臣，远小人，此先汉所以兴隆也；亲小人，

yuǎnxiánchén cǐhòu hàn suǒyǐ qīng tuíyěxiān dìzài shíměi yǔchén lùn cǐ远贤臣，此后汉所以倾颓也。先帝在时，每与臣论此

shìwèi cháng bùtàn xī tòng hèn yú huán líng yěshì zhōng shàng shūzhǎng 事，未尝不叹息痛恨于桓、灵也。侍中、尚书、长

shǐcān jūn cǐxī zhēnliáng sǐjiézhī chén yuàn bìxiàqīn zhīxìn zhīzé史、参军，此悉贞良死节之臣，愿陛下亲之信之，则

hàn shì zhī lóng kě jì rì ér dài yě

汉室之隆，可计日而待也。

chén běn bù yīgōnggēng yú nán yáng gǒu quánxìngmìng yú luàn shìbù qiú

臣本布衣，躬耕于南阳，苟全性命于乱世，不求

wén dáyúzhū hóu xiān dìbùyǐchén bēi bǐwěi zì wǎng qūsān gù chén yú闻达于诸侯。先帝不以臣卑鄙，猥自枉屈，三顾臣于

cǎo lúzhī zhōng zīchén yǐdāng shì zhīshìyóu shì gǎn jīsuìxǔxiān dìyǐ

草庐之中，咨臣以当世之事，由是感激，遂许先帝以

qū chíhòu zhí qīng fùshòu rèn yúbài jūn zhījìfèngmìng yúwēi nàn zhī jiān 驱驰。后值倾覆，受任于败军之际，奉命于危难之间，ěr lái èr shí yòu yī nián yǐ 尔来二十有一年矣。

xiān dì zhī chén jǐn shèn gù lín bēng jì chén yǐ dà shì yěshòumìng yǐ

先帝知臣谨慎，故临崩寄臣以大事也。受命以

lái sùyèyōu tàn kǒng tuōfùbùxiào yǐ shāng xiān dìzhī míng gùwǔ yuè来，夙夜忧叹，恐托付不效，以伤先帝之明，故五月

dùlúshēn rùbùmáo jīn nán fāng yǐdìng bīng jiǎyǐzúdāngjiǎng lǜsān 渡泸，深入不毛。今南方已定，兵甲已足，当奖率三

jūn běi dìngzhōngyuán shùjiénú dùn rǎng chújiān xiōng xìng fùhàn shìhái 军，北定中原，庶竭驽钝，攘除奸凶，兴复汉室，还

yú jiùdūcǐchén suǒyǐbào xiān dìér zhōng bìxiàzhīzhí fèn yězhìyú zhēn 于旧都。此臣所以报先帝而忠陛下之职分也。至于斟

zhuó sǔn yìjìn jìn zhōng yán zé yōu zhīmián yǔn zhī rèn yě

酌损益，进尽忠言，则攸之、棉、允之任也。

yuàn bì xià tuō chén yǐ tǎo zéi xìng fù zhī xiào bù xiào zé zhì chén zhī zuì

愿陛下托臣以讨贼兴复之效，不效则治臣之罪，

yǐ gào xiān dìzhī líng ruòwú xìng dézhīyán zézéyōu zhīyīyǔn děng 以告先帝之灵。若无兴德之言，则责攸之、祎、允等

zhī màn yǐ zhāng qíjiùbìxiàyìyízìmóu yǐzīzōu shàn dào chánà之慢，以彰其咎；陛下亦宜自谋，以咨诹善道，察纳

yǎ yán shēnzhuī xiān dìyí zhào chén búshèngshòu ēn gǎn jī

雅言，深追先帝遗诏。臣不胜受恩感激。

jīn dāngyuǎn lílín biǎo tì líng bù zhī suǒ yán

今当远离，临表涕零，不知所言。