《劝学》完整版+注音+译文

qu d n xu e pi an

劝学篇

x tn z i

荀子

mingku eng q ing

约公元前313年一公元前238年，名况，字卿,战国后期赵国人j u z iyu e xu dDik 勺以丫

君子曰：学不可以已。

q 1 n gq izh iy d a e q i ny t an b i n gshu iw e zh ie h a y (Shu i nmzh izh o ng 青，取之于蓝而青于蓝；冰，水为之而寒于水。木直中sh e ng r 6u zu 勿］nw ei ch e yu a z iy if e ch d y iw e i un q iq Ozh o n g u 1 绳，輮(左应为“车”，原字已废除)以为轮，其曲中规。

su iy o g a 0 do b t 辻f nzh e r 6 u h f h 1 a y e g tmtsh o s h e n g^zh i j i jj u 虽有槁暴，不复挺者，輮使之然也。故木受绳则直，金就l iz e i j u nz f 6 xu e r ic a sh e ng U f z e zh imi n e h a n w他u cy f

砺则利，君子博学而日参省乎己，则知明而行无过矣。

g (b u d e ngg ash an b u zhti a zh ig a y e b U i sh e n 1 b u zhd izh ih o y e

故不登高山，不知天之高也；不临深溪，不知地之厚也；b U w e xi a nw a izh iy i y anb u zh i u e w 題h id cy e g an yu e y i h a z h iz f sh e ng 不闻先王之遗言，不知学问之大也。干、越、夷、貉之子，生e r 6 ngsh e ngch a n@ y is d ji a s h izh ir a y e yu e ji eejr u nz f w u h e ng

而同声，长而异俗，教使之然也。曰：“嗟尔君子，无恒a nx ij i n g 0 nGfw ei h a sh izh e ngzh ish e zh ii i gzh i ji eej f ng u sh en 安息。靖共尔位，好是正直。神之听之，介尔景福。”神mad d t u d d do f d mach a ny Owthu o 莫大于化道，福莫长于无祸。

wtch a ngh o ngr e s iy f b u r tu yzh isu O xu e y e wtch a n g lewd ny f b u r u

吾尝终日而思矣，不如须臾之所学也；吾尝跂而望矣，不如d e n ggazdn lboji d y e d e n gg ae zh ao b i e j i a ch a iyg! e ji d z h eyu an 登高之博见也。登高而招，臂非加长也，而见者远；sh u nf e nigh u sh e ng e j i cj iy e e w e zh gzh a ng ji dy tmdzh e f e i i uy e

顺风而呼，声非加疾也，而闻者彰。假舆马者，非利足也，e zh iqi an f ji d h o uj ^h e f e n e n ghu iy e e j w e a ngh e j u nzsh e ng ei 而致千里；假舟楫者，非能水也，而绝江河。君子生非

y iy e sh aji ® tw(y e

异也，善假于物也。

n a nf a ye p ni a o an mi ngu em e ng 口y iy ^w e ch ao e bi a zh iy if a x 1

南方有鸟焉，名曰蒙鸠，以羽为巢，而编之以发，系zh iw ei i ao f e ngh 1 a zh e lu a p dz f f ch a 0 e b (w/a y e su O x izh e a y e 之苇苕，风至苕折，卵破子死。巢非不完也，所系者然也。

x i f a y Ou my an mi nyu esh e g aj j i ngh a n s ic un sh e n gyg>a osh 仙i sh a ng 西方有木焉，名曰射干，茎长四寸，生于高山之上，e r i lba i e zh iyu an

m( i ng e n e ngh a ng e su cl izh e aye p e ngh e ng a 而临百仞之渊，木茎非

能长也，所立者然也。蓬生麻zh o ng b U ue zh 1 b a sh az a ni e y izh ij th ei l a hu a zh ig e s h i w e zh f q 1

中，不扶而直；白沙在涅，与之俱黑。兰槐之根是为芷，其ji a zh ixi i j 口nz f ( in sh u r dbiu f u q izh if e b tm e y e su cji

a zh e a y e

渐之滫，君子不近，庶人不服。其质非不美也，所渐者然也。g U 口nz f 口b i z ea ng youb f i U sh i su cy f a nxi ® iejr i zh o nzh e ng e 故君子居必择乡，游必就士，所以防邪辟而近中正也。

w U e zh iq f b iy O u u esh f r o ngr zh il ai b ixi a ng id e r dU Och u ch o ng

物类之起，必有所始。荣辱之来，必象其德。肉腐出虫，

y u k u sh e ngd U d a im a w na ngsh en hu d z ai n ai zu d qi a ngz i q i zh U r ou z i q i sh U 鱼枯生蠹。怠慢忘身，祸灾乃作。强自取柱，柔自取束。

xi d hu iz a sh en yu a zh isu eg ou sh ix i ru dy i hueji Oz a o e p 1 ngdru d i 邪秽在身，怨之所构。施薪若一，火就燥也，平地若一，shu f i U sh i e c a omch o s h e ng q 1 nsh aquu nan wOg e o ng H e y e sh ig Ozh i

水就湿也。草木畴生，禽兽群焉，物各从其类也。是故质dezh a ng e g o ngh i h iy an l 1 n m Uao e f O i z h iy an sh U ch e ngy in e zh o ng 的张，而弓矢至焉；林木茂，而斧斤至焉；树成荫，而众ni ao x i y an x i su aner ru i j U y an g U y a n y c u zh a o hu o y e h a ngy cu zh ao r O y e j un 鸟息焉。醯酸，而蚋聚

焉。故言有招祸也，行有招辱也，君z ish e q isu O ih u 子慎其所立

乎！

j i t O ch e ngsh an f e ngy O x i ngy an j i shu f ch e ngyu an ji a ol o nsgh e ngy an

积土成山，风雨兴焉；积水成渊，蛟龙生焉；j i sh cch e ng e e sh e nmi izgi d e sh e n g i be y an gtbtj iku ib U wty izh iqi an 积善成德，而神明自得，圣心备焉。故不积跬步，无以至千l f b U i i a 0 u wty ich e ng a n g ai q lj iy i u e bin e ngh ib U n u mdsh j i a 里；不积小流，无以成江海。骐骥一跃，不能十步；驽马十驾，g o n z a b U sh e qi ee sh e zh i xi um(b Ozh e qi ee b U sh e j i sh ik ou y f wu 功在不舍。锲而舍之，朽木不折；锲而不舍，金石可镂。蚓无zh a o a h i i j i g izh iqi a ngsh a ngh ia t O xi a y f hu a ngqu and ngx iyniy e

爪牙之利，筋骨之强，上食埃土，下饮黄泉，用心一也。

xi 引(gu i e rcr do f e sh esh a zh ixu Mtk 可i tu zh e y o ngx izna y e 蟹六跪而二螯，非蛇鳝之穴无可寄托者，用心躁也。

sh ig (w/tmi ngmi ng izh izh e wtzh a ozh azOi imi ng wth u h u zh ish izh e w u 是故无冥冥之志者，无昭昭之明；无惛惛之事者，无h e hzh ig o ng h